(Bilinçli Farkındalı)
Mindfulness- Bilinçli Farkındalık, şu anda olanı yargılamadan, tam bir dikkat ve kabulle gözlemleyebilme becerisidir. Bilinçli farkındalık sadece şimdiki anda yaşamak ve şimdiki anı fark etmek değildir. Öncelikle anda olanı farketmemizi ve daha sonra tüm bu farkettiklerimizi bilinçli bir akıl , sevgi ve şefkat dolu bir kalple karşılamamızı sağlar.

 

Şimdiki ana döndüğümüzde, farkedilenleri genellikle Hoşa Giden-Nötr-Hoşa Gitmeyen şeklinde ayırırız. Mindfulness pratikleri kişiye bu üç gruptaki fenomenlere, alışık olunanın dışına çıkarak, eşit ve yargısız yaklaşma perspektifi kazandırır. Böylece zor anlara direnç gösterme ve hoşa giden anlara bağımlılık azalır. Orta yol yaklaşımı gelişir.O yüzden bilinçli farkındalığa, algılama ve algılananı kabul etme gibi iki boyutu vardır diyebiliriz.

Mindfulness kavramsal olmasından ziyade deneyimsel bir kavram olarak karşımıza çıkar.Aşağı yukarı hepimiz yaşamda ne yapmamız gerektiğini biliriz fakat uygulamaya gelince bu konuda pek başarılı olamayız. Mindfulness bu anlamda bize kavramsal olarak ne yapmamız gerektiğini öğrettiği gibi hayata geçirmeyi sağlayacak bir dizi beceriyi kazanmamıza da yardımcı olur.

 

Mmindfulness a bilimsel bir bakış
Mindfulness ve onu temel alan uygulamaların en güçlü yanı bilimsel açıdan desteklenmiş olmasıdır. Bilimsel araştırmalar, mindfulness uygulamalarının stres,anksiyete,depresyon ve kronik ağrı gibi birçok ruhsal ve fiziksel durumda olumlu etkiler yarattığını göstermektedir. Beyin görüntüleme çalışmaları, düzenli mindfulness pratiğinin dikkat,empati ve duygusal denge gibi alanlarda nörolojik değişimler sağladığını ortaya koymuştur. Mindfulness ve Mindfulness temelli yaklaşımlar dünya üzerinde hem klinik alanda hem de günlük yaşamda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Mindfulness sadece bir zihin pratiği değil aynı zamanda bilimsel temellere dayanan bir yaşam becerisidir. Nöroplastisite, epigenetik ve telomerler gibi beyin ve bedenimizin yapı taşlarına etki eden bu fenomenler kişisel dönüşüm için güçlü bir potansiyel sunmaktadır. Hayatımızdaki stres düzeyini azaltarak daha sağlıklı bir zihin ve bedene sahip olabilmek mümkün. Önemli olan bu süreci bir bilgi olarak değil bir yaşam tarzı olarak benimsemektir.

Mindfulness ile ilgili yapılan araştırmaların büyük bir kısmını mindfulness temelli programların etkinlikleri oluşturmaktadır. Bu alanda yapılan araştırmalarda genellikle gruplar üzerinde çalışılır. Mesela; Kanser hastaları, kronik ağrısı olanlar, tükenmişlik sendromu yaşayanlar, öncesinde depresyon geçirmiş şu an stabil durumdaki kişiler, bağımlılar, öğrenme güçlüğü çeken çocuklar vb.

Mindfulness temelli programlar bireysel terapilerde kullanılabildiği gibi kreşlerde, okullarda, ergenlerde, ebeveynlerde, ilişkilerde ve daha birçok alanda kullanılmakta olup, programlardan elde edilen bulgular ve grupların ihtiyacına göre alınan veriler büyük umutlar vaat etmektedir. Daha da önemlisi kişinin herhangi bir desteğe ihtiyaç duymadan kendi kendine yardım edebilmesi için yaşamsal bir yön göstermesi çok kıymetlidir.

Mindfulness Dünyadaki gelişimi
Mindfulness budist kökenlerinden yola çıkarak Batı dünyasında bilimsel ve terapötik alanlara taşınmıştır. Özellikle ABD ve Avrupa’da okullardan hastanelere şirketlerden cezaevlerine kadar birçok alanda uygulanmaktadır. Mindfulness temelli stres azaltma (MBSR) ve bilişsel terapi (MBCT) gibi programlar dünya çapında kabul görmektedir.

Oxford Üniversitesi’nde Psikiyatri bölümüne bağlı olan Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezi, 2008 yılından bu yana yüksek lisans, araştırma ve eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. Yine Oxford Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi (MBCT) geliştirilmiştir.

Bangor Üniversitesi’nde Psikoloji Bölümüne bağlı olan Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezi 2001 yılından bu yana eğitici eğitmenliği programları ve bilimsel araştırmalar yapmaya devam etmektedir.

Exeter Üniversitesi 2004 yılından bu yana üniversitenin bir birimi olarak Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezinde yüksek lisans, eğitim ve araştırma hizmetleri vermektedir.

Ayrıca Stanford, New Castle, UCLA, , Utah, Nottingham ve IOWA üniversitelerinde de Mindfulness uygulama ve araştırma merkezleri bulunuyor.

UYGULAMALAR

Mindfulness uygulamaları formel uygulamalar ve informel uygulamalar olmak üzere ikiye ayrılır.

Formal mindfulness uygulamaları belirli bir zaman ayrılarak rehber eşliğinde veya kendi kendimize yapılan meditasyonlar, beden taraması gibi odaklanma egzersizleridir.Beden taramasında katılımcılar dikkatlerini sırasıyla bedenlerinin farklı bölümlerine odaklarlar, yargılamadan her bölgede var olan hisleri fark etmeye ve duyumsamaya çalışırlar.Oturma meditasyonunda katılımcılar nefes ve beden farkındalığını merkeze alırken oluşan düşünce ve duyguları dikkatin ön veya arka planına bilinçli bir biçimde alırlar.

 

İnformel uygulamalarda ise kişi herhangi bir rehber yönlendirmesi olmadan günlük hayattaki aktivitelerini mindful bir şekilde yapar. Her gün yapılan rutin bir aktivite seçilir ve başından sonuna kadar bu eylem sırasında neler olduğunun farkında olarak o eylem yapılır.Aktivite sırasında bedende oluşan hisler, bedenin hareketleri, kokular, sesler, anda zihinden geçen düşünceler ve varsa duygular izlenir. Örneğin Diş fırçalarken Duş alırken Yemek yerken Yemek hazırlarken ya da Yürürken mindfull bir şekilde bunları yapmak gibi.

Uygulamalar yapılırken aslında anda kalma becerisi geliştirilir. Diğer yönü ise bu yönlendirilmiş meditasyonlarda, hissettiğimiz her ne ise, doğru veya yanlışın olmamasıdır. Amaç her ne olursa olsun hissettiklerimizi ya da hissedemediklerimizi şefkatli, yargısız ve açık bir farkındalıkla ele alabilmektir.